# gwrachodmeirionnydd gwrachodcymruefalois cadno llwynog inktober hydgelf celf

Cath-wrach Meirionnydd


Ar fore ei briodas, taflodd ffermwr o Feirionnydd garreg at gath. Bu farw’r dyn dri mis ar ôl ei briodas, ac roedd pobl yn dweud bod y gath a darodd e yn wrach ar ffurf cath.

5 15
2021-10-24

Gwrachod Sir Benfro | The Witches of Pembrokeshire.

According to the tale, Pembrokeshire witches used to go to sea in eggshells.

Yn ôl y chwedl, roedd gwrachod Sir Benfro yn arfer mynd i forio mewn plisgiau wyau.

7 19
2021-10-07

Elen Dal

Roedd Elen Dal yn wrach o Fiwmares. Roedd pobl yn credu eu bod hi’n un o ddisgynyddion gwrachod Llanddona. Yn ôl y chwedl, un diwrnod gwrthododd menyw roi menyn i Elen, a’r noson honno roedd gwartheg y fenyw yn eistedd ar eu pedreiniau fel cwn.



1/2

10 22
2020-10-29

Moll o Redberth

Yn ôl llên werin Sir Benfro, roedd Moll yn wrach bwerus. Pan wrthododd ffermwr lleol roi cnu iddi fel y gallai ei nyddu’n efafedd, aeth Moll i’w gae a chyfri’r defaid.

1/4

4 10
2020-10-19

Beti Ifan

Roedd ar bobl Beddgelert ofn Beti Ifan. Byddai potsiwr lleol yn peri problemau iddi, gan nad oedd arno ei hofn hi.

1/4

6 11
2020-10-06

Gwrach Mathri | The Witch of Mathry

Yn ôl y chwedl, roedd pobl yn credu bod Gwrach Mathri yn gallu gwneud i wartheg eistedd fel cathod o flaen tân, fel nad oedd modd eu symud nhw.

1/4

8 17
2020-10-03

After reading and Patreon piece on Witches today, had to scribble a Welsh Witch, what makes her welsh I hear you say? I said so, that’s why, and a pox on anybody that says otherwise!

7 21
2020-09-24

Peggi Jonin

Yn ôl y chwedl, roedd Peggi Jonin yn wrach o ardal Tregaron yng nghanolbarth Cymru. Arferai pobl ddweud amdani:

‘Peggi Jonin garrau ceimion
Cwt y gath yn lle gardyson.’

1/4

10 14
2019-10-30

Miss Lloyd

Roedd Miss Lloyd yn wrach o Sir Ddinbych. Yn ôl y chwedl, roedd ei thad yn glerigwr, a phan fu farw yntau, a wedi i’w chariad ei gadael hi, dechreuodd Miss Lloyd astudio llyfrau dewiniaeth.

1/8

5 11
2019-10-26

Ceridwen

Mae Ceridwen yn wrach sy’n ymddangos yn chwedl Taliesin. Mae hi’n berwi perlysiau mewn pair am flwyddyn a diwrnod ar gyfer un o’i phlant, Morfran. Ei gobaith yw y bydd Morfran yn yfed y cymysgedd, ac y bydd yn rhoi ‘awen a gwybodaeth’ iddo.



1/12

21 38
2019-10-24

Siwsi Dôl y Clochydd

Roedd Siwsi Dôl y Clochydd yn wrach yn ardal Llanfachtreth. Yn ôl y chwedl, roedd arfer bod llawer o geirw yn y ardal, ac roedd arglwydd Nannau yn hoff o’u hela.

8 10
2019-10-23

Ellen Anne Pughe

Yn ôl y chwedl, yn ardal Dinbych roedd gwrach o’r enw Ellen Anne Pughe. Roedd hi’n gallu dehongli dirgelion carwriaeth, a byddai pobl yn mynd ati i ddarganfod p’un a oedd y person roedden nhw yn ei garu yn eu caru hwy yn ôl.

9 18
2019-10-20

Catti Tŷ Maen, Nel Cwm Rheibo a Bess Bryntroedcarn

Yn ôl y chwedlau roedd Catti Tŷ Maen, Nel Cwm Rheibo a Bess Bryntroedcarn yn wrachod yng Nghwm Afan oedd â’r gallu i reibio.

1/6

8 20
2019-10-11

Gwen Davies - The ‘White Witch’ | Y ‘Wrach Wen’

Yn ôl y chwedl roedd Gwen Davies yn wrach oedd yn byw yn Sir Benfro. Roedd ganddi’r gallu i wella cleifion. Un diwrnod, ymwelodd hen ddyn â hi.

1/6

4 11
2019-10-10